ค่ายศึกษาการพัฒนาหนองเลิงเปือย (๒) : ที่ไหน เรียนรู้แบบ CBL อย่างไร?

บันทึกที่ ๑ บอกไว้บ้างแล้วเกี่ยวกับหนองเลิงเปือย  แต่ยังไม่ได้เจาะจงลงเล่าสถานที่และยังไม่ได้เล่าวิธีการออกแบบการเรียนรู้แบบเอาชุมชนเป็นฐาน (Community-based Learning) หรือ CBL  (อย่าเพิ่งสับสนกับ Creative-based Learning ที่กำลังฮิตกันนะครับ) บันทึกนี้จะเล่าให้ท่านฟังใน ๒ ประเด็นนี้

วันที่ ๕ กรกฎาคม ๒๕๕๘ ผมเข้าพื้นที่โครงการแก้มลิงหนองเลิงเปือยอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ครั้งที่ ๒ เพื่อเตรียมค่ายทุนพอเพียงรุ่น ๓-๔ เพื่อเตรียมค่ายตามวัตถุประสงค์ที่ว่าไว้ในบันทึกก่อน  ลงพื้นที่คราวนี้มีคุณตุ่ย เจ้าหน้าที่จากมูลนิธิปิดทองหลังพระฯ และน้องทูน พาลงพื้นที่จริงครบทุกฐานการเรียนรู้ตามที่อยู่ในแผนการเรียนรู้ที่เราออกแบบกันไว้แล้ว ดังมีรายละเอียดพอสังเขป ดังนี้

แผนการเรียนรู้

กระบวนการเรียนรู้ในค่ายทุนพอเพียงฯ ส่วนที่เกี่ยวข้องกับพื้นที่หนองเลิงเปือย แบ่งออกเป็น ๗ ขั้นตอน ดังรูป

เรียกได้ว่าเป็น CBL แบบหนึ่งซึ่งเน้นเอาพื้นที่และภูมิสังคมของชุมชนรอบๆ หนองเลิงเปือยเป็นแหล่งเรีนยนรู้ โดยแต่ละขั้นตอนได้ออกแบบตารางงานอย่างละเอียดที่นี่ และดูภาพคร่าวๆ ดังตารางนี้

วันที่	กิจกรรม	สถานที่
๑๐ ก.ค. ๕๘	- พิธีเปิดค่าย - ชี้แจงกำหนดการค่ายและวัตถุประสงค์ - ปฏิบัติธรรมและฟังธรรม	ณ วัดป่าเหล่ากกหุ่ง อ.มัญจาคีรี จ.ขอนแก่น
๑๑ ก.ค. ๕๘	- ทำวัตรเช้า บำเพ็ญประโยชน์ - ทบทวนการทำบัญชีรายรับ - รายจ่าย - เตรียมการเข้าค่ายที่หนองเลิงเปือย จ.กาฬสินธุ์ - ปฏิบัติธรรมและฟังธรรม	ณ วัดป่าเหล่ากกหุ่ง อ.มัญจาคีรี จ.ขอนแก่น
๑๒ ก.ค. ๕๘	- ออกเดินทางไป จ.กาฬสินธุ์ / เข้าที่พัก - รับฟังบรรยายความเป็นมาของโครงการพัฒนาแก้มลิงหนองเลิงเปือยฯ - ลงพื้นที่ ศึกษาชุมชนเบื้องต้น / ถอดบทเรียน แลกเปลี่ยนเรียนรู้	-พักที่ สำนักปฏิบัติธรรมจอมทอง - อ.ร่องคำ จ.กาฬสินธุ์
๑๓ ก.ค. ๕๘	-ลงพื้นที่ ศึกษาชุมชน ในภาพรวม เพื่อทำแผนที่ชุมชน	อ.ร่องคำ จ.กาฬสินธุ์
๑๔ ก.ค. ๕๘	- ลงพื้นที่ ศึกษาชุมชน (เวียนฐาน) - แลกเปลี่ยนเรียนรู้ และ แบ่งกลุ่มเรียนรู้ตามประเด็นที่สนใจ ๖ กลุ่ม   (๑) ข้าว (๒) ผัก (๓) หมู  (๔) ไก่ไข่ (๕) ปลา (๖) กบ
๑๕ ก.ค. ๕๘	- นร. ทพพ แบ่งกลุ่ม กำหนดหัวเรื่อง วางแผนลงพื้นที่ศึกษาเฉพาะเรื่อง - นำเสนอแผนการเรียนรู้ ลงพื้นที่ เก็บข้อมูลของกลุ่ม	โครงการพัฒนาแก้มลิงหนองเลิงเปือยฯ
๑๖ ก.ค. ๕๘	- ลงพื้นที่ ศึกษาชุมชน เก็บข้อมูล ตามฐานการเรียนรู้ของกลุ่ม   ช่วงเย็นของทุกวัน  ถอดบทเรียน แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ทุกเย็น	สำนักปฏิบัติธรรมจอมทอง
๑๗ ก.ค. ๕๘	ศึกษาดูงานนอกสถานที่ (ไป-กลับ)   ๑. ศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพานฯ อ.ห้วยยาง จ.สกลนคร    ๒. โครงการฟาร์มตัวอย่างตามพระราชดำริ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ฯ   ๓. โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปที่ ๓ อ.เต่างอย จ.สกลนคร	จ. สกลนคร
๑๘ ก.ค. ๕๘	- ออกแบบและวางแผนเพื่อ “ผลิตสื่อและนำเสนอ  แหล่งท่องเที่ยวเชิงเรียนรู้การพัฒนาตามแนวพระราชดำริปิดทองหลังพระ” - นำเสนอเค้าร่างการสร้างนำเสนอ	โครงการพัมนาแก้มลิงหนองเลิงเปือย
๑๙ ก.ค. ๕๘	- เก็บข้อมูลเพิ่มเติม ถ้าจำเป็น ในการทำชิ้นงาน - สร้างชิ้นงาน และเตรียมการนำเสนองานกลุ่ม	โครงการพัฒนาแก้มลิงหนองเลิงเปือยฯ  สำนักปฏิบัติธรรมจอมทอง
๒๐ ก.ค. ๕๘	- คณะทำงาน ทพพ เดินทางมาถึงพื้นที่ - นร. ทพพ นำเสนอผลงาน  / คืนข้อมูลให้ชุมชน - พิธีปิดค่ายหนองเลิงเปือย / ขอบคุณชุมชน / ตามอัธยาศัย	โครงการพัฒนาแก้มลิงหนองเลิงเปือยฯ
๒๑ ก.ค. ๕๘	- ออกเดินทางไปศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนฯ - พิธีเปิดค่ายเขาหินซ้อน	อ.พนมสารคาม จ.ฉะเชิงเทรา

โดยกำหนด Project-based Learning (PBL) ระยะสั้นๆ ให้นักเรียนทุนช่วยกันสร้างสื่อและผลงานเพื่อเป็นตัวแทนนำเสนอโครงการแก้มลิงหนองเลิงเปือยฯ ดังกำหนดขอบเขตเบื้องต้นเพื่อให้นักเรียนทุนพอเพียงรุ่น ๓ และ รุ่น ๔ มีเป้าหมายร่วมกันในการเรียนรู้โครงการพัฒนาแก้มลิงหนองเลิงเปือยฯ โดยไม่เป็นการตีกรอบขอบเขตความคิดมากเกินไป และเพื่อกระตุ้นให้นักเรียนทุนฯ ได้ฝึกคิด พูด ทำ ด้วยการน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มาใช้ในกระบวนการศึกษากรณีตัวอย่างการประยุกต์ใช้ศาสตร์พระราชาให้เหมาะกับบริบทของปัญหาในพื้นที่ จึงกำหนดให้นักเรียนทุนฯ จัดทำชิ้นงาน คือการ “ผลิตสื่อและนำเสนอ แหล่งท่องเที่ยวเชิงเรียนรู้การพัฒนาตามแนวพระราชดำริปิดทองหลังพระ” โดยกำหนดให้นำเสนอในวันสุดท้ายของค่ายส่วนที่ ๑ นี้ (๒๐ กรกฎาคม ๒๕๕๘) โดยมีข้อกำหนดเบื้องต้น ดังนี้

• ศึกษาภาพรวมทั้งหมดของโครงการฯ และช่วยกันจัดทำแผนที่ชุมชนรอบๆ โครงการฯ

• ศึกษาสภาพภูมิสังคมของชุมชนที่ได้รับมอบหมาย และจัดทำแผนที่และตาราง หรือผลิตสื่ออื่นๆ เพื่อนำเสนอข้อมูล  (งานกลุ่มๆ ละ ๔-๖ คน)  และ

• แต่ละกลุ่มศึกษาลงลึกในรายละเอียดของฐานการเรียนรู้ ๑ ฐานการเรียนรู้ โดยไม่ซ้ำกับกลุ่มอื่น และผลิตสื่อ ในรูปแบบต่างๆ เพื่อนำเสนอเกี่ยวกับฐานการเรียนรู้นั้น

ฐานการเรียนรู้

ฐานการเรียนรู้ที่ทางมูลนิธิปิดทองฯ ได้ประสานเตรียมไว้ เน้นให้ความสำคัญกับเจ้าของแปลงสาธิตไร่นาสวนผสม ทั้งหมด ๖ แห่ง ที่อยู่ในพื้นที่รับประโยชน์โดยตรงจากโครงการแก้มลิงฯ เจ้าของแปลทุกคนที่เลือกไว้ เป็นหัวหน้าหรือแกนนำในด้านต่างๆ ได้แก่ การทำนาข้าว การเลี้ยงหมู การเลี้ยงปลา เลี้ยงกบ การเลี้ยงไก่ไข่ การปลูกผัก และการทำไร่นาสวนผสมครบวงจร

วันนี้ขอเล่าด้วยภาพต่อไป ...  วันหลังจะมาให้รายละเอียดนะครับ